Milieu-impact van voertuigen

De globale milieu-impact van elektrische wagens is kleiner dan die van andere wagens, ook als de productie van de wagen en van de brandstof/elektriciteit worden meegeteld. Een elektrische wagen stoot veel minder CO₂ en luchtverontreinigende stoffen uit dan een gewone wagen op benzine of diesel.

Minder uitstoot

De milieu-impact van voertuigen heeft vele facetten: luchtverontreiniging (fijn stof, ozonvorming, …), klimaatverandering (CO₂-uitstoot) en geluidshinder.

Als we uitsluitend naar de uitlaat kijken, dan is het duidelijk dat de ‘zero-emissievoertuigen’ de meest milieuvriendelijke zijn. Bovendien zijn deze voertuigen ook veel stiller.

Globale milieu-impact

Over de globale milieu-impact van wagens bestaan diverse uitgebreide studies. Daarin zijn niet alleen de uitlaatemissies en de productie/distributie van de brandstof meegenomen, maar ook de productie van de wagens. In de figuren (bron: VUB, onderzoeksgroep MOBI) worden vergelijkingen gemaakt voor klimaatverandering, voor ozonvorming en voor de vorming van fijn stof.

Hieruit blijkt o.m. dat rijden op CNG milieuvriendelijker is dan rijden op traditionele brandstoffen, maar ook dat elektrische wagens nog beter scoren. Zeker voor CO₂ zijn de verschillen zeer groot:

een elektrische wagen zit aan 47 g CO₂/km;
een CNG-wagen aan 195 g;
de nieuwste diesel (EURO 5) aan 198 g;
de nieuwste benzine (EURO 5) aan 272 g.

Vooral bij de nieuwe technologieën is de oorsprong van de brandstof of de elektriciteit van groot belang in de beoordeling. Zo zakt de CO₂-uitstoot van een CNG wagen al naar 108 g als hij op biogas rijdt. De cijfers voor de elektrische wagen zijn ook sterk afhankelijk van de wijze waarop de elektriciteit gemaakt is; in dit geval is gerekend met de Belgische elektriciteitsmix. Voor de milieu-impact van een elektrische wagen is dit bijzonder belangrijk. De wagen gevoed door elektriciteit op basis van windenergie is duidelijk de ‘schoonste’ wagen; vandaar dat in strategieën rond elektrisch rijden vaak de link wordt gelegd met hernieuwbare energie.

Klimaatverandering

Ozonvorming

Fijn stof

Elektriciteitsmix

Ecoscore

Om het allemaal wat overzichtelijk en vergelijkbaar te houden, hanteert de Vlaamse overheid voor wagens het begrip ecoscore, dat een gewogen maat is voor de milieu-impact. De berekening houdt rekening met de uitstoot van de wagen, maar ook met de milieu-impact van de productie en distributie van de brandstof/energie.

De meest milieuvriendelijke wagen heeft de hoogste ecoscore. Voor een traditionele middelgrote wagen schommelt die gemiddeld tussen 60 (eerder diesel) en 70 (eerder benzine). De ecoscore van hybride wagens bevindt zich rond 75; die van CNG- en plug-in elektrische wagens rond 80 en die van zuiver elektrische wagens rond 85. Bij de traditionele wagens zijn er erg veel modellen en de spreiding is dan ook zeer groot. Zo zijn er ook benzine of hybride wagens die milieuvriendelijk zijn en bv. een ecoscore hebben van 75 of meer. Bij de nieuwe technologieën zitten de milieuprestaties dichter bij elkaar en is 75 al eerder een minimum (cf. www.ecoscore.be(opent in nieuw venster)).

Elektrische wagen	88
CNG-wagen	83
Plug-in hybride wagen	82
Hybride wagen	80
Benzinewagen	78
Dieselwagen	69

Tabel: Maximale ecoscores

Cijfers ecoscore personenwagenpark in Vlaanderen

Ecoscore personenwagenparkEcoscore personenwagenpark
Statistiek • 11 mei 2023

Euronormen

Voor voertuigen in de Europese Unie gelden de ‘euronormen’, die bepalen hoeveel een voertuig maximaal mag uitstoten. Hoe hoger de euronorm van een voertuig, hoe milieuvriendelijker het voertuig is. Die normen worden steeds strenger. De euronorm staat vermeld op het inschrijvingsbewijs van een voertuig.

De categorie en de euronorm van uw voertuig bepalen of u wel of niet een lage-emissiezone (LEZ) in mag rijden.

Veelgestelde vragen

Waarom wordt elektrisch rijden aangemoedigd, maar elektrisch verwarmen afgeraden?

Voor het verwarmen van een huis ligt het rendement van een elektriciteitscentrale veel lager dan het rendement van een verwarmingsketel in een huis. Het rendement van een elektrische automotor daarentegen is beter dan dat van een diesel- of benzinemotor.

Elektrische verwarming heeft dus een lagere energie-efficiëntie dan alternatieven, terwijl een elektrisch voertuig juist een hogere energie-efficiëntie heeft ten opzichte van de alternatieven.

Elektrisch verwarmen

In een elektriciteitscentrale wordt warmte opgewekt, en omgezet in elektriciteit. Het gemiddelde rendement van een elektriciteitscentrale is maar 40%, omdat er bij de omzetting van warmte (zowel bij gasverbranding als bij kernreactie) naar elektriciteit in de centrale veel warmte verloren gaat, terwijl we net warmte nodig hebben.
Als hetzelfde aardgas uit de elektriciteitscentrale rechtstreeks in een verwarmingsketel in een huis verbrand wordt, gaat er veel minder warmte verloren en is het rendement gemakkelijk 80%.

Als u uw huis verwarmt met elektriciteit die opgewekt wordt in een elektriciteitscentrale, dan zorgt de tussenstap van warmte naar elektriciteit in de centrale voor veel verlies, waardoor elektrisch verwarmen niet efficiënt is.

Er is een uitzondering: een elektrische warmtepomp is een energie-efficiënt verwarmingstoestel, omdat de warmtepomp het grootste deel van de nodige warmte uit de omgeving haalt (uit lucht-, water- of grondwarmte) en maar een klein deel aan elektriciteit nodig heeft om die warmte ‘op te pompen’ naar een hogere temperatuur.

Elektrisch rijden

In een auto met een diesel- of benzinemotor zorgt de verbranding in de motor ervoor dat de auto beweegt. Een diesel- of benzinemotor heeft een laag rendement van ongeveer 30%, opnieuw omdat bij de omzetting van warmte (verbranden van diesel of benzine) naar beweging van de auto veel warmte verloren gaat.
Het rendement van een elektrische automotor is daarentegen zeer hoog. Het rendement van een elektriciteitscentrale is met 40% hoger dan het rendement van een diesel- of benzinemotor. Elektrische voertuigen kunnen bij het remmen bovendien energie recupereren en opnieuw opslaan in de batterij voor later gebruik (hybride wagens kunnen dit ook). Dat verbetert het rendement nog.

Het is efficiënter om eerst elektriciteit op te wekken in een centrale en daar een auto mee aan te drijven, in plaats van de brandstof (diesel of benzine) rechtstreeks in de motor te verbranden.

En de CO₂-uitstoot?

Bij de verbranding van fossiele brandstoffen (gas, benzine, diesel) stoten we CO₂ uit. Groene stroom (dus elektriciteit uit zon, wind) is koolstofneutraal.

Slechts een deel van onze totale elektriciteitsproductie bestaat momenteel uit groene stroom. Dat is onvoldoende om met het totale voertuigenpark over te schakelen op groene elektriciteit. Ook om die reden beperken we beter het elektriciteitsverbruik voor verwarming.

Een elektrische wagen stoot nog steeds CO₂ uit, maar minder dankzij de betere efficiëntie ten opzichte van een diesel-of benzinewagen. Bovendien, als we de elektrische wagen opladen met lokaal opgewekte zonne-energie of windenergie, vermindert de CO₂-uitstoot verder.

Voor meer informatie over de milieu-impact van elektrische wagens, zie: Milieuvriendelijke voertuigen.